Ný orð í Tölvuorðasafninu
Orðanefnd Ský vinnur stöðugt að því að þýða orð og hugtök sem tengd eru tölvutækni og setja inn í Tölvuorðasafnið sem er hluti af Íðorðabanka Árnastofnunar.
Tæplega 450 orðum hefur verið bætt í safnið eða aðlöguð að þeirri notkun sem hefur fest sig í sessi í dag. Meðal annars voru tekin fyrir orð sem innihalda eftirfarandi orð og þau samræmd um hvaða orð skal helst nota:
- "internet" -> internet eða netið (frekar en "lýðnet")
- "code" -> kóði (frekar en "kóti")
- "robot" -> bóti eða botti (frekar en "þjarki")
- "bot" -> bóti eða botti (frekar en "yrki")
Á Facebook er hópurinn Íslensk tölvuorð þar sem oft fara fram líflegar umræður um þessi orð.
Allar hugmyndir og ábendingar um tölvuorð sem vantar í safnið má senda á sky@sky.is
Hér er listi yfir þau orð og hugtök sem hafa verið nýskráð eða lagfærð síðan 2020. (Samheiti aðalorðsins eru skáletruð)
| A/B testing | A/B prófanir |
| above the fold | sýnilegt án flettingar (fyrsta sýn) |
| absolute code | eiginlegur kóði |
| abstract syntax tree | hugrænt málskipunartré |
| acceptance test | samþykkisprófun (viðtökuprófun) |
| access provisioning | aðgangsveiting |
| access rights | aðgangsréttindi (aðgangsheimild) |
| actuator | hreyfiliði (stjórntæki) |
| adder allowances | viðbótarheimildir |
| address bar | veffangastika |
| adversarial attack | mótherjaárás |
| affinity audience | tengdur markhópur |
| aggregator | safnari (samleiðir, samþættari) |
| algorithm | reiknirit (reiknisögn, algrím) |
| algorithmic language | reikniritunarmál (algrímskt mál, algrímsmál) |
| alphabetic code | bókstafakóði |
| alphabetic code element set (alphabetic code set) | bókstafakóðað mengi |
| alphanumeric code | ritstafakóði |
| alphanumeric code element set (alphanumeric code set) | ritstafakóðað mengi |
| ambient AI | staðargreind (aðstæðugreind, grenndargreind) |
| ambient computing | staðartölvun (aðstæðutölvun, grenndartölvun) |
| ambiguity | margræðni |
| analytical model | greiningarlíkan |
| anomaly detection | fráviksgreining |
| antecedent | undanfari |
| APK (Android application PacKage, Android Package Kit) | APK |
| app | smáforrit (app, snjallforrit) |
| architecture | högun (arkitektúr) |
| artificial general intelligence (AGI, general AI) | almenn gervigreind (alhliða gervigreind) |
| artificial narrow intelligence (ANI, narrow AI) | sérhæfð gervigreind (sértæk gervigreind) |
| as a service (aaS) | sem þjónusta |
| assembly code | smalakóði |
| attack surface | árasarflötur |
| attack vector | árásarvigur |
| attention mechanism | áhersluvirkni |
| autocorrect | sjálfvirk leiðrétting |
| autoencoders | sjálflærð umkóðunarnet (sjálflærð umritunarnet) |
| autonomous | sjálfstýrður (sjálfráður) |
| autonomous agent | sjálfráður |
| autonomous robot | sjálfráður bóti (sjálfráður botti) |
| autonomy | sjálfstjórn (sjálfræði) |
| Bayesian network | Bayesnet |
| BCD notation (binary-coded decimal notation, binary-coded decimal representation) | tvíundakóðuð tugaritun |
| beep code | flautkóði |
| below the fold | sýnilegt eftir flettingu |
| Big data | gagnagnótt (gríðargögn) |
| binary code | tvíundakóði |
| binary-coded notation | tvíundakóðuð ritun |
| binary code element set (binary code set) | tvíundakóðað mengi |
| biometric identification | lífauðkenning |
| biquinary code | tvífimmundakóði |
| block-based programming | kubbaforritun (einingabundin forritun) |
| blockchain | bálkakeðja (raðreitatækni) |
| blockdata | bálkagögn |
| boot login | ræsingarinnskráning |
| bot | bóti (botti, yrki) |
| bottom-up parser | neðansækinn þáttari |
| branching | kvíslast (greinast) |
| brute force | þrautleit |
| brute force algorithm | þrautleitar reiknirit |
| brute force attack | þrautleitarárás |
| byte code | bætakóði |
| chatbot (chatterbot) | spjallbóti (spjallbotti, spjallyrki, spjallvera, spjallmenni) |
| checkbox | gátreitur |
| checking code | gátkóði |
| child | afkvæmi |
| chunk | baggi |
| class method | klasaaðgerð (aðildaraðgerð) |
| class variable | klasabreyta (aðildarbreyta) |
| clear text | ódulritaður texti |
| clickbait | smellibeita (smellabeita, smellbeita) |
| click-through-rate (CTR) | smellihlutfall (smellahlutfall, smellhlutfall) |
| cloud adoptation roadmap | skýjainnleiðingaráætlun (skýjaáætlun) |
| cloud native | skýjasérhæft |
| cloud smart | snjöll skýjanotkun |
| code | kóði (kóti, kóðaþula, kótaþula) |
| code (encode) | kóða (kóta) |
| coded character set (code) | kóðað stafamengi |
| code set (code element set, code) | kóðamengi |
| code element (code value, code) | kóðastak |
| coding scheme (code) | kóðunarregla (kóði) |
| code breakpoint (control breakpoint) | kóðarofstaður (skipunarháður rofstaður) |
| code converter | kóðabreytir |
| coded image | kóðuð mynd |
| coded set | kóðað mengi |
| code extension | kóðaskipti |
| code extension character | kóðaskiptastafur |
| code generation | kóðasmíð (þulusmíð) |
| code generator | kóðasmiður (þulusmiður) |
| code optimizer | kóðabætir |
| coder (encoder) | kóðari (kótari) |
| code statement | kóðasetning |
| coding | kóðun |
| cognitive computing | vitræn vinnsla |
| cognitive technology | vitræn tækni |
| collaborative robot (cobot) | samstarfsbóti (samstarfsbotti) |
| combo box (combo list box) | fjölvalsreitur (fjölvalsfellilisti) |
| community cloud | samfélagsský |
| companion robot (social robot) | félagsbóti (félagsbotti) |
| compile | þýða |
| compiler | þýðandi |
| compiler code | þýðandakóði |
| compiler compiler (compiler generator, metacompiler) | þýðandasmiður |
| compiler directive | fyrirmæli til þýðanda |
| compile time (execution time, run time) | þýðingartími |
| computational thinking | tölvunarhugsun |
| computer instruction code (instruction code, machine code) | skipanakóði |
| computing power | vinnslugeta |
| Content-addressed storage (CAS) | gagnalykluð geymsla |
| content creator (digital content creator) | efnissmiður |
| content management (CM) | efnisstjórnun |
| control algorithm | stýrireiknirit (flæðisalgrím, flæðisreiknirit) |
| control mapping | stýrivörpun |
| control statement | stýriskipun (flæðiskipun, stýriaðgerð) |
| convertible computer | breytanleg tölva |
| convolutional neural network (CNN) | vafið tauganet |
| cookie | vafrakaka (kaka, smygildi) |
| copy constructor | afritasmiður |
| correctness property | réttleikaeigind |
| credential | réttindi (auðkenni) |
| cryptocurrency | rafmynt (dulmálsgjaldmiðill) |
| customer journey | vegferð viðskiptavina |
| customer lifetime value (CLTV) | líftímavirði viðskiptavinar |
| cyberethics (Internet ethics) | netsiðareglur |
| cyber security | netöryggi |
| dark mode | rökkurhamur (rökkurstilling) |
| data abstraction | gagnahjúpun |
| data analytics | gagnagreining |
| data at rest | gögn í dvala |
| data driven | gagnadrifinn |
| data in motion | gögn á ferð |
| data in use | gögn í notkun |
| data science | gagnavísindi |
| declarative programming | skilgreiningaforritun |
| decode | afkóða |
| decoder | afkóðari |
| decode unit | afkóðunareining |
| deduplication | afföldun (hreinsun endurtekninga) |
| deep learning | djúpnám |
| deep neural network | djúptauganet |
| defragment | endurraða |
| dependent | háður (tengdur) |
| derivation | afleiðsla |
| derived class | afleiddur klasi |
| detection algorithm | skynjunarreiknirit (skynjunaralgrím) |
| detection logic | skynjunarrökvísi (greiningar lógík, skynjunargreind) |
| develop | þróa |
| developer | þróunaraðili |
| differential Manchester encoding | Manchester-mismunarkóðun |
| digital currency | stafrænn gjaldmiðill |
| digital disruption | stafræn umbylting |
| digital transformation | stafræn umbreyting |
| distributed denial of service (DDoS) | álagsárás |
| DNS (domain name system) | nafnaþjónusta (lénsheitakerfi) |
| domain set | formengi |
| domain-specific language (DSL) | sérsviðsmál (sérhæft forritunarmál) |
| dot code reader | punktakóðalesari |
| dot code writer | punktakóðaskrifari |
| drive bay | drifstæði |
| drop-down menu | fellivalmynd |
| duplex | tvístefnu (tvíátta) |
| dynamic array | kvikt fylki (breytanlegt fylki) |
| dynamic link | kvik tenging (kvikur hlekkur, kvikur tengill) |
| dynamic linking | kviktengja |
| dynamic variable | kvik breyta |
| Edge AI | jaðargreind |
| edge computing | jaðarvinnsla |
| educational robot | kennslubóti |
| EIT (encoded information type) | kóðunartag |
| emoji | tjámynd (tjákn) |
| enclosing scope | umlykjandi gildissvið |
| error-correcting code (error-correction code) | leiðréttingarkóði |
| error-detecting code (error-detection code, self-checking code) | villugátarkóði |
| ethernet injector | íðnetsfæðir |
| execution status | keyrslustaða |
| explainable AI | skýranleg gervigreind |
| explicit type | tiltekið tag |
| expressiveness | virknistig |
| extraction operator | útdráttarvirki |
| face recognition | andlitsgreining (andlitskennsl) |
| federated learning | samhæft nám |
| first-class citizens | fyrsta flokks þegnar |
| fixed-point notation | fastkommu táknun (fastakommusnið) |
| floating-point notation | hlaupakommu táknun (fleytitölu táknun) |
| floating point operation (FLOP) | hlaupakommuaðgerð |
| foldable computer | beygjanleg tölva |
| friend function | vinafall |
| function abstraction | fallhjúpun |
| function application | fallakall |
| function invocation | fallbeiting |
| game client | leikjabiðlari |
| gamification | leikvæðing (leikjavæðing) |
| GAN (global area network) | fjölnet |
| general-purpose language (general purpose programming language, GPL) | alhliða forritunarmál (alhliðamál) |
| generative | skapandi |
| generative adversarial network (GAN) | skapandi mótherjanet |
| generative AI | sköpunargreind (spunagreind) |
| glob (globbing) | algildisstöfun |
| government cloud (GovCloud) | stjórnsýsluský |
| hackathon | lausnamót |
| hacking (hack) | tölvufimi (hakk, hjakk, hökkun, tölvuhjakk) |
| Hacking as a Service (HaaS) | hökkun sem þjónusta |
| hard-coded | fastkóðaður |
| hard coding | fastkóðun |
| humanoid (humanoid robot) | mannbóti (mannbotti, vélmenni) |
| hybrid cloud | blandað ský (blendingsský) |
| hybrid computer | blendingstölva |
| IAP (Internet access provider) | aðgangsveita fyrir internetið |
| image classification | myndflokkun |
| imperative programming | gildingarforritun |
| implicit type | ífólgið tag (fólgið tag, sjálfvirkt tag) |
| inbound | innmiðað |
| index variable | vísibreyta |
| industrial robot | iðnbóti (iðnbotti) |
| Information and communication technology (ICT) | upplýsinga- og samskiptatækni (UST) |
| information retrieval (IR) | upplýsingaheimt (upplýsingatekja) |
| information technology (IT) | upplýsingatækni (UT) |
| Infrastructure as a Service (IaaS) | innviðir sem þjónusta (innviðaáskrift, innviðaþjónusta) |
| insect robot | maurabóti (maurabotti) |
| insertion operator | innsetningarvirki |
| instance method | tilviksaðferð |
| instanciation | innsetning |
| intermediate code | millikóði (milliþula) |
| intermediate code generator | millikóðasmiður (milliþulusmiður) |
| internal state | innri staða |
| International Standard Recording Code (ISRC) | ISRC-kóði |
| Internet | internet (lýðnet, netið) |
| Internet kiosk | netbás (internetbás, lýðnetsbás) |
| Internet map | kort af internetinu |
| internet of things (IoT) | hlutanet |
| internet of things device (IoT device) | hlutanetstæki |
| internet of things market (IoT market) | hlutanetsmarkaður |
| internet of things roaming (IoT roaming) | hlutanetsreiki |
| Internet portal | netgátt (internetgátt, lýðnetsgátt) |
| Internet road map (road map) | vegvísir um internetið |
| Internet service provider (ISP) | þjónustuveita fyrir internetið |
| Internet site (Net site) | netsetur (internetsetur, lýðnetssetur) |
| Internet time | nettími (internettími, lýðnetstími) |
| Internet traffic | netumferð (internetumferð, lýðnetsumferð) |
| interpretation | túlkun |
| interpretive code | túlkskóði |
| join | tengjast |
| junk mail (junk e-mail) | ruslpóstur (amapóstur) |
| landing page | lendingarsíða |
| left factoring | vinstri þáttun |
| leftmost derivation | vinstrienda afleiðsla |
| lexical analyser | lesgreinir (orðagreinir) |
| linear prediction coding | línuleg forsagnarkóðun |
| line code | línukóði |
| link building | uppbygging tengla |
| local host | staðhýsitölva (staðhýsir) |
| local machine | staðvél |
| logical inference | rökleiðsla |
| logic programming | rökforritun (rökleg forritun) |
| long short-term memory (LSTM) | minnugt endurkvæmnis tauganet |
| MAC (media access control, medium access control, message authentication code) | sannvottunarkóði |
| machine code | vélarkóði |
| machine learning (automatic learning) | vélnám (vélrænt nám) |
| machine to machine roaming (M2M roaming) | vélareiki |
| major version | meginútgáfa |
| Manchester encoding | Manchester-kóðun |
| manipulating industrial robot | handlaginn iðnaðarbóti |
| manipulation detection code (MDC, modification detection code) | röskunargátarkóði |
| marketing automation | sjálfvirkni í markaðssetningu |
| Markov decision processes (MDPs) | Markov ákvörðunarferli |
| meme | mím (jarm, herma) |
| microcode | örkóði |
| microrobot | örbóti (örbotti) |
| minor version | milliútgáfa |
| mixfix notation | blönduð táknun |
| mobile robot | farbóti (farbotti, farvera) |
| mood board | stemningsborð (lyndistafla, stemningsmynd) |
| multi-agent systems (MAS) | fjölráða kerfi |
| mutex | loka (aðgangsloka) |
| nanorobot | nanóbóti (dvergbotti, dvergbóti, nanóbotti) |
| n-ary encoding | fjölundakóðun |
| native code | heimakóði |
| natural language processing (NLP) | málgreining (málvinnsla) |
| navigate | stikla (fara um, leiðsegja) |
| navigation (hypermedia navigation) | stikl (á leið, leiðsögn) |
| nested procedure | földuð stefja (hreiðruð stefja) |
| nested statement | földuð setning (hreiðruð setning) |
| netbook | nettölva |
| neuromorphic | taugahöguð |
| neuromorphic computing | taugahöguð tölvun (taugatölvun) |
| node | hnútur (nóða) |
| non-fungible token (NFT) | óskiptanlegur tóki (óskiptanlegur gripur) |
| notebook | fistölva |
| numeric code | tölustafakóði |
| numeric code element set (numeric code set) | tölustafakóðað mengi |
| object code | viðfangskóði |
| object detection | hlutskynjun |
| object-relational mapping | hlutvenslavörpun |
| operation code | aðgerðakóði |
| operator overloading | fjölbinding virkja |
| opt-in | skrá sig (vera með) |
| opt-out | afskrá (afþakka) |
| organic traffic | hlutlaus umferð (almenn umferð) |
| outbound | útmiðað |
| over-the-air update (OTA update) | þráðlaus uppfærsla (OTA uppfærsla) |
| parameter passing method | flutningsaðferð færibreytu |
| parameter profile | færibreytusnið |
| partially filled array | fylki fyllt að hluta |
| phase encoding (phase modulation recording) | fasakóðun |
| Platform as a Service (PaaS) | verkvangur sem þjónusta |
| point-of-presence (POP) | tengipunktur (lýðnetsstöð) |
| post description | færslulýsing |
| precedence | forgangsröð |
| predicate calculus | umsagnarreikningur |
| prediction coding | forsagnarkóðun |
| predictive analytics | forsagnargreining |
| pretrained model | forþjálfað líkan |
| primitive functions | grunnföll |
| private cloud | einkaský |
| procedural programming | stefjuforritun |
| process abstraction | ferlaútdráttur (ferlahjúpun) |
| profiler | keyrslugreinir |
| programmable logic computer (PLC) | iðntölva |
| programmable logic device (PLD) | forritanleg rökrás |
| public cloud | almennt ský (notfrjálst ský) |
| public cloud service | almenn skýjaþjónusta (notfrjáls skýjaþjónusta) |
| push notification | sjálfvirk tilkynning |
| quantifier | magnari |
| Quantum bit | skammtabiti |
| Quantum Computer | skammtatölva |
| Quantum Computing | skammtatölvun |
| quantum machine learning | skammtavélnám |
| radio box | valreitur |
| range set | varpmengi |
| ransomware | gíslatökubúnaður (gíslatökuhugbúnaður) |
| ransomware attack | gagnagíslataka |
| rebranding | endurmörkun |
| recommendation system | tillögukerfi |
| recurrent neural network (RNN) | endurkvæmnis tauganet |
| recursive-descent parser | ofansækinn endurkvæmnisþáttari |
| redundant code | umfremdarkóði |
| referencing environment | skilgreiningarumhverfi |
| remarketing | endurmarkaðssetning |
| remote host | fjarhýsitölva (fjarhýsir) |
| remote machine | fjarvél |
| remote work | fjarvinna |
| responsive web | skalanlegur vefur |
| retention schedule | grisjunaráætlun |
| revision control | breytingastjórnun |
| rightmost derivation | hægrienda afleiðsla |
| robot | bóti (botti, róbót, róbóti, yrki, þjarki, þjarkur) |
| robotic hand | bótahönd (róbótahönd) |
| robotics | róbótatækni (bottatækni) |
| robotic system (robot system) | róbótakerfi (bottakerfi) |
| robotic vacuum (robotic vacuum cleaner) | ryksuguróbóti (ryksugubotti, róbótaryksuga) |
| robot vision | bótasjón |
| run-time (runtime) | keyrslutími |
| run-time stack | keyrslustafli |
| satellite Internet connection | netsamband um gervitungl (internetsamband um gervitungl) |
| search engine optimization | leitarvélabestun |
| search interface | leitarviðmót |
| second order cybernetics | annars stigs stýrifræði |
| self-driving | sjálfkeyrandi (sjálfakandi) |
| semantic analyser | merkingargreinir |
| semantic repository | merkingarhirsla |
| semantic specification | merkingarskilgreining (merkingarforskrift, merkingarlýsing, merkingarsamhæfing) |
| semantic versioning | merkingartengd útgáfunúmer |
| semi-supervised learning | blandað viðgjafarnám |
| sensor | skynjari (nemi) |
| sentiment analysis | lyndisgreining |
| session cookie | lotukaka |
| simple term | einfaldur liður |
| simplex | einstefnu (einátta) |
| simulation code | eftirlíkingarkóði |
| smart robot | snjallbóti (snjallbotti) |
| snapshot | skyndimynd |
| social media | samfélagsmiðill |
| social networking | samfélagsmiðlun (samfélagstengsl, samfélagstengslamyndun) |
| soft-coded | lauskóðaður |
| soft coding | lauskóðun |
| soft robot (soft bot) | hugbóti (hugbotti) |
| software application | hugbúnaðarlausn (hugbúnaður) |
| Software as a Service (SaaS) | hugbúnaður sem þjónusta (hugbúnaðaráskrift, hugbúnaðarþjónusta) |
| software model | hugbúnaðarlíkan |
| software modelling | gerð hugbúnaðarlíkans |
| source code | frumkóði (frumkóti, frumþula) |
| source code generator | frumkóðasmiður (frumþulusmiður) |
| Source Control | kóðavarsla (kótavarsla) |
| Source Control System (SCM) | kóðavörslutól (kótavörslutól) |
| spaghetti code | bendukóði |
| spam | spamm (amaboð, amapóstur, skilaboð) |
| spam filter | spammsía (amasía) |
| spammer | spammari (amagaur) |
| spam trap | spammgildra (amagildra) |
| spam website | spammvefsetur (amavefsetur) |
| speech coding (speech encoding, speech waveform coding) | talkóðun |
| speech recognition | talgreining |
| spiking neural network (SNN) | púlsatauganet (púlsanet) |
| spoof | véla (gabba) |
| spoofing | vélun |
| stack-dynamic variable | kvik staflabreyta |
| stack variable | staflabreyta |
| staging environment | raunprófunarumhverfi |
| state | staða (ástand) |
| state space | stöðumengi |
| static depth | kyrrleg dýpt (föst dýpt, kyrr dýpt) |
| static link | kyrrlegur hlekkur (fastur hlekkur, kyrr hlekkur) |
| stream | straumur |
| streaming service | streymisveita |
| sub-band coding | bandhlutakóðun |
| subprogram header | haus undirforrits |
| supply chain attack | tölvuárás á aðfangakeðju |
| swarmrobot | gerbóti |
| syntax analyser | málskipunargreinir |
| tablet | spjaldtölva |
| tag | merki (tagg) |
| telerobotics | róbótafjartækni |
| thank you page | takk fyrir síða |
| threaded code | þræddur kóði (þræðikóði) |
| top-down parser | ofansækinn þáttari |
| transcoding | þverkóðun |
| transfer learning | yfirfærslunám |
| transformer model | breytilíkan |
| translate | túlka |
| translate crudely | gróftúlka |
| translation | túlkun |
| translation memory | túlkunarminni |
| translation program (translator) | túlkur |
| translation time | túlkunartími |
| tweet | tíst |
| type checking | tagskoðun |
| type declaration | tagskilgreining |
| type inference | tagályktun |
| ultraportable computer | létt fartölva |
| umsjónarmaður | administrator |
| underwater robot | djúpbóti (djúpbotti) |
| unsupervised learning | viðgjafarlaust nám |
| version control | útgáfustjórnun |
| virtual Internet service provider (virtual ISP, VISP) | sýndarþjónustuveita fyrir internetið |
| vocoder (voice coder) | raddkóðari |
| wearable | beranleg |
| web search | vefleit |
| web search engine | vefleitarvél |
| wireless ISP (WISP) | þráðlaus þjónustuveita fyrir internetið |
| word embedding | orðgreiping (orðinnfelling) |
| word vector | orðvigur |
| writable | skrifanlegur |
| zero day attack | nýveiluárás |
| zero day exploit | nýveilubragð |
| zero day threat | nýveiluógn |
| zero day vulnerability (zero day) | nýveila (núllta dags) |
28. maí 2024